„Ogłoszę upadłość i nie będę musiał płacić alimentów”

 

Ogłoszenie przez dłużnika upadłości konsumenckiej nie powoduje wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Zobowiązania alimentacyjne jako szczególny rodzaj należności zaliczane są do tych zobowiązań, które się nie umarzają. Obejmuje to także zaległe alimenty.

Z tym ,że gdy dłużnik alimentacyjny zdecydował się na ogłoszenie upadłości, zasady realizacji obowiązku alimentacyjnego będą zależały od tego, czy dłużnik jest obowiązany do zapłaty jedynie alimentów bieżących, czy również zaległych.

W przypadku próby wyegzekwowania alimentów zaległych, mając wiedzę o podjętych działaniach dłużnika celem ogłoszenia przez niego upadłości należy przedłożyć Syndykowi wyznaczonemu przez Sędziego-Komisarza swoje roszczenie (zaległe alimenty) na urzędowym formularzu, noszącym nazwę „Zgłoszenie wierzytelności”. Formularz stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 października 2020 roku.

W konsekwencji zgłoszenia Syndykowi wierzytelności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych zostają one umieszczone w spisie wierzytelności, celem zaspokojenia zgodnie z kolejnością przewidzianą w art. 342 Prawo Upadłościowe.

W przypadku małoletniego uprawnionego do alimentacji wszelkie powyższe czynności podejmuje w imieniu dziecka przedstawiciel ustawowy.

Podobnie jak przy omawianiu na gruncie postępowania egzekucyjnego zbiegu innych długów z długami alimentacyjnymi, w postępowaniu upadłościowym zgodnie z art. 342 PrUpad wierzyciele alimentacyjni podlegają również zaspokojeniu w pierwszej kolejności. Przed alimentami zaległymi w planie spłaty pomimo tej samej kategorii w pierwszej kolejności jednak spłacane są alimenty bieżące.

W zakresie alimentów bieżących po ogłoszeniu upadłości przez dłużnika ich wypłata trwa nadal, zgodnie z warunkami wskazanymi w orzeczeniu Sądu zasądzającym alimenty. Oznacza to, że uprawniony do alimentów będzie nadal otrzymywał swoje należności. W tej sytuacji w imieniu upadłego dłużnika odpowiednią ratę alimentacyjną przekazuje Syndyk. Wypłata następuje na wskazany przez uprawnionego lub jego przedstawiciela ustawowego rachunek bankowy lub za pomocą przekazu pocztowego.

Alimenty Syndyk obowiązany jest wypłacać w terminie wskazanym w orzeczeniu Sądu.

Warto przy tym pamiętać, że warunkiem wypłaty takich alimentów jest istnienie majątku dłużnika wchodzącego w skład masy upadłości. Dopóki Syndyk dysponuje majątkiem dłużnika ma obowiązek przekazywania należnych alimentów uprawnionemu.

Najbardziej powszechnym składnikiem majątku dłużnika są jego periodyczne przychody np. wynagrodzenie za pracę. Zgodnie z art. 62 PrUpad wynagrodzenie za pracę wchodzi w skład masy upadłości w przypadku, gdy upadły jest dłużnikiem alimentacyjnym. Zgodnie z art. 87 § 1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 871 § 1 pkt 1 k.p. w skład masy wchodzi wierzytelność z tytułu wynagrodzenia w wysokości 3/5 i bez ograniczenia w postaci kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę o którym mowa w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10.9.2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r., Dz.U. 2019 poz. 1778.- zatem analogicznie jak to ma miejsce w postępowaniu egzekucyjnym.

Wypłata alimentów przez Syndyka jest ograniczona czasem i następuje do chwili sporządzenia ostatecznego planu podziału majątku składającego się na masę upadłości.

Zgodnie z art. 343 ust. 2 PrUpad tj. Syndyk zaspakaja alimenty uprawnionego do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (wskazanego w kwocie brutto) do czasu sporządzenia ostatecznego planu podziału funduszów masy upadłości. Pozostała należność nie zostaje w żadnym wypadku dłużnikowi darowana.

Warto zwrócić uwagę na to, że nawet w przypadku, gdy masa upadłości (majątek) dłużnika w postępowaniu upadłościowym nie wystarczy na pokrycie zobowiązań alimentacyjnych, nie zmieni to sytuacji uprawnionego. Zobowiązania alimentacyjne nadal istnieją. Uprawniony do alimentacji może ich dochodzić w postępowaniu egzekucyjnym na zasadach ogólnych.

Podobnie, jak w przypadku alimentów stwierdzonych orzeczeniem Sądu, kształtuje się sytuacja uprawnionego do alimentów, który nie posiada jeszcze stosownego orzeczenia Sądu. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie stanowi przeszkody w uzyskaniu wyroku zasądzającego alimenty, jeśli z różnych powodów sprawa nie została jeszcze skierowana do Sądu. Osoba uprawniona może w każdym czasie wytoczyć przeciwko upadłemu powództwo o alimenty.

Tak, jak w przypadku powództwa o alimenty po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej w razie zaistnienia okoliczności uprawniających do podwyższenia alimentów można z takim żądaniem tj. pozwem o podwyższenie raty alimentacyjnej wystąpić do Sądu. Sam fakt ogłoszenia upadłości przez dłużnika nie jest negatywną przesłanką uniemożliwiającą podjęcie takich czynności procesowych.

Pomimo, iż Syndyk jest nieodłącznym podmiotem postępowania upadłościowego w żadnym wypadku nie ma legitymacji do występowania w procesie dotyczącym zasądzenia alimentów, czy też ich podwyższenia. W takim postępowaniu w roli pozwanego występuje wyłącznie sam upadły dłużnik.

Do zobowiązań alimentacyjnych nie jest stosowana zasada „grubej kreski”, która przekreśla wszystkie długi obowiązanego rodzica.

Postępowanie upadłościowe nie może więc być ucieczką przed odpowiedzialnością wobec dzieci.