„Żeby dostać alimenty, muszę iść do Sądu a to dla mnie strasznie krępujące”. -Część 2

 

Drugim sposobem pozasądowego ustalenia pomiędzy rodzicami alimentów jest umowa alimentacyjna zawarta przed Notariuszem.

Zgodnie z art. 777 §1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego „akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych, co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie.”

Podstawą wszczęcia i prowadzenia egzekucji jest tytuł wykonawczy, a tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Akt notarialny może zatem stanowić podstawę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez Komornika. Aby tak się jednak stało, ważne jest, aby umowa alimentacyjna w formie aktu notarialnego zawierała oświadczenie zobowiązanego do alimentów rodzica o poddaniu się egzekucji. Jest to jednoznaczne z tym, że rodzic dziecka zobowiązuje się płacić alimenty i dobrowolnie poddaje się egzekucji komorniczej w sytuacji, gdyby przestał płacić alimenty w ustalonej wysokości i wyznaczonym czasie. Innymi słowy oznacza to, że rodzic taki wyraża zgodę na egzekucję świadczeń alimentacyjnych w razie braku ich płatności. Jeżeli obowiązany rodzic nie będzie płacił alimentów na dziecko to drugi rodzic ma prawo złożyć w sądzie oryginał takiego aktu notarialnego, który jest tytułem egzekucyjnym -z wnioskiem o nadanie mu przez Sąd klauzuli wykonalności. Po nadaniu klauzuli wykonalności przez Sąd taki akt notarialny staje się tytułem wykonawczym, który uprawnia do wszczęcia i prowadzenia egzekucji komorniczej świadczeń alimentacyjnych.

Rodzice dziecka zawierając umowę alimentacyjną w formie aktu notarialnego, muszą liczyć się z kosztami notarialnymi. Z drugiej strony należy dostrzec niewątpliwe plusy takiego rozwiązania. W pierwszej kolejności w przeciwieństwie do postępowania sądowego akt notarialny jest rozwiązaniem polubownym i nie budzi tylu negatywnych emocji, co proces sądowy. Jest również rozwiązaniem dużo szybszym i sprawniejszym, ponieważ nie wymaga od rodziców konieczności żmudnego przeprowadzania dowodów z dokumentu lub słuchania zeznań świadków na okoliczność kosztów utrzymania dziecka czy zarobkowych i majątkowych możliwości rodziców.

Trzecim z polubownych sposobów ustalenia obowiązku alimentacyjnego jest Ugoda zawarta przed Mediatorem.

Mediator prowadzi mediację, wykorzystując różne metody zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych, lub na zgodny wniosek stron może wskazać sposoby rozwiązania sporu, które nie są dla stron wiążące. Rodzice małoletniego dziecka podczas mediacji rozmawiają ze sobą, a przynajmniej mają taką szansę, by poznać swoje stanowisko, zrozumieć swoje racje. W mediacji dotyczącej określenia wykonywania obowiązku alimentacyjnego rodzice mają wówczas realny wpływ na kształt uregulowania obowiązku alimentacyjnego w ugodzie zawartej przed Mediatorem. Co bardzo istotne, sama mediacja jest całkowicie dobrowolna i w każdym czasie można od niej odstąpić. Podczas mediacji atmosfera jest mniej formalna, niż w sądzie. Nad przebiegiem rozmowy czuwa Mediator. Jego rola wydaje się nie do przecenienia, gdyż winien on tonować złe emocje stron i pomagać rodzicom w odszukaniu płaszczyzny porozumienia dla dobra dziecka. Mediator nie prowadzi postępowania dowodowego, nie wymaga przedkładania dowodów z dokumentów lub słuchania świadków.

W ugodzie alimentacyjnej w mediacji strony, czyli rodzice małoletniego dziecka, ustalają kwotę alimentów, jakie mają być płacone na dziecko oraz termin i sposób ich płatności.

Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół podpisuje Mediator. Odpis protokołu Mediator doręcza stronom.

Jeżeli strony zawarły ugodę przed Mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Strony, czyli rodzice małoletniego dziecka podpisują zawarta ugodę. Jeżeli rodzice nie osiągnęli porozumienia, Mediator stwierdza to w protokole.

Ugoda zawarta przed Mediatorem wymaga zatwierdzenia jej przez Sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy. Przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do Sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie.

Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, Sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności.

Sąd może jednak odmówić nadania klauzuli wykonalności, albo w ogóle zatwierdzenia ugody w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności. Dlatego rola Mediatora jest podwójnie ważna, po pierwsze studzenie emocji i poszukiwanie consensusu, a po drugie takie zredagowanie ugody, że Sąd nie będzie musiał z urzędu odmówić jej zatwierdzenia. Umowa zawarta przed Mediatorem ale bez jej zatwierdzenia przez Sąd nie ma niezbędnej mocy prawnej.

Natomiast ugoda zawarta przed Mediatorem po jej zatwierdzeniu przez Sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem czyli ugody sądowej art. 183(15) § 1 k.p.c. Podstawą wszczęcia i prowadzenia egzekucji jest tytuł wykonawczy. Ugoda zawarta przed Mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, stanowi tytuł wykonawczy i będzie nadawała się do egzekucji przez Komornika.

Ugoda zawarta przed Mediatorem, a następnie zatwierdzona przez Sąd, jest korzystniejszym rozwiązaniem z punktu widzenia jej egzekucji w porównaniu do zwykłej umowy pomiędzy rodzicami, a w porównaniu do umowy alimentacyjnej zawieranej przed Notariuszem może okazać się rozwiązaniem korzystniejszym pod względem finansowym.