„Komornik nic nie robi w sprawie alimentów, bo mu się to nie opłaca”

 

Decyzji o skierowaniu sprawy do Komornika nie należy odkładać w czasie. Skoro obowiązany do alimentacji od razu po wyroku nie wywiązuje się z nałożonego przez Sąd obowiązku, to już raczej tego nie uczyni. Samo złożenie wniosku egzekucyjnego do Komornika nie podlega opłacie. W przeciwieństwie do egzekucji świadczeń innych, niż alimentacyjne wierzyciel nie zostanie wezwany przez Komornika do uiszczenia zaliczki tytułem wydatków gotówkowych związanych z kosztami korespondencji, czy zapytaniami do organów administracji publicznej.

Koszty te pokrywa za uprawnionego wierzyciela Skarb Państwa, a w przypadku, gdy Komornikowi uda się dokonać skutecznych zajęć ostatecznie wydatkami tymi zostanie obciążony dłużnik.

Warto przy tym nadmienić, iż Komornik Sądowy, jako organ upoważniony ustawowo, jako jedyny ma dostęp do pełnego wachlarza instrumentów prawnych służących poszukiwaniu majątku dłużnika.

Celem zobrazowania faktycznej pracy Komornika na gruncie prowadzonej egzekucji alimentów w pierwszej kolejności należy odnieść się do przepisów Ustawy- Kodeks Postępowania Cywilnego.

Zgodnie z art. 1086 § 1 k.p.c. Komornik obowiązany jest z urzędu przeprowadzić dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca zamieszkania. Jeżeli środki te okażą się bezskuteczne, Policja przeprowadzi, na wniosek komornika, czynności w celu ustalenia miejsca zamieszkania i pracy dłużnika.

Czynności sprawdzające stan majątkowy dłużnika, jego aktualne miejsce zamieszkania, sposób utrzymywania się, muszą być przeprowadzone okresowo w odstępach nie dłuższych, niż 6 miesięcy.

W praktyce, czynności Komornika podejmowane z urzędu, polegają na osobistym stwierdzeniu przez Komornika stanu posiadania dłużnika w miejscu jego zamieszkania – Komornik w tym celu podejmuje czynności terenowe, mając przy tym prawo do przeprowadzenia wywiadu sąsiedzkiego celem zobrazowania tego, jak prezentuje się status majątkowy i bytowy dłużnika. Komornik w pierwszej kolejności dzięki posiadanym narzędziom prawnym kieruje zapytania do stosownych urzędów celem ustalenia aktualnego miejsca zatrudnienia i źródeł dochodu dłużnika. Często Komornik informacji tych zasięga również podczas czynności terenowych od współlokatorów, sąsiadów, członków rodziny. Komornik dokonuje również sprawdzenia informacji dotyczących podejmowanych przez dłużnika czynności cywilno-prawnych w ostatnich pięciu latach, zeznaniach podatkowych składanych przez dłużnika i jego płatników.

Komornik sprawdza również, czy dłużnik figuruje w ewidencji właścicieli lub współwłaścicieli nieruchomości, czy posiada pojazdy mechaniczne i wreszcie, jakie rachunki bankowe otworzył dłużnik, czy są na nich obroty i czy znajdują się na nich środki pieniężne.

Warto podkreślić, że wszystkie te czynności, o których mowa powyżej Komornik dokonuje niezwłocznie po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, a następnie zgodnie z dyspozycją art. 1086 § 1 k.p.c. czyni to w odstępach nie dłuższych niż 6 miesięcy, a w razie wystąpienia szczególnych okoliczności częściej – bez potrzeby składania wniosku przez wierzyciela. Działania te podejmowane są z urzędu.

W przypadku, gdy czynności podjęte przez Komornika okażą się bezskuteczne, Ustawodawca wprowadził szczególny reżim egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Komornik ma wówczas prawo skorzystać z pomocy organów ścigania. Na wniosek Komornika Policja przeprowadza czynności w celu ustalenia miejsca zamieszkania i miejsca pracy dłużnika. Również te czynności powinny być przeprowadzone okresowo, w odstępach nie dłuższych niż 6 miesięcy. O podjętych działaniach, dokonanych ustaleniach organy ścigania obowiązane są niezwłocznie zawiadomić Komornika.

Nie zawsze jednak egzekucja przebiega na tyle pomyślnie, by pomimo zastosowania wszelkich możliwych działań udało się wyegzekwować przysługujące uprawnionym należności. W takiej sytuacji w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy Komornik na mocy art. 1086 § 4 k.p.c. z urzędu składa wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych.

Rejestr Dłużników Niewypłacalnych jest jawnym zbiorem danych o podmiotach, które straciły płynność finansową i w konsekwencji przestały wywiązywać się z powziętych zobowiązań, niezależnie od tego, czy osoby te wpadły w kłopoty finansowe ze swojej winy czy nie.

Jeżeli zatem dłużnik nie wywiązuje się nałożonego przez Sąd obowiązku alimentacyjnego dzięki działaniom Komornika trafi na listę dłużników, do której dostęp mają osoby trzecie. Komornik dzięki temu narzędziu wystawia dłużnikowi niejako świadectwo o jego nielojalności i niewypłacalności.

Warto przy tym zwrócić uwagę na nałożony na Komornika przepisem art. 763 k.p.c. obowiązek informacyjny. Zgodnie z dyspozycją §1 wyżej wskazanego przepisu art. 763 k.p.c. Komornik zawiadamia stronę o każdej dokonanej czynności, o której terminie nie była zawiadomiona i przy której nie była obecna i na jej żądanie udziela wyjaśnień o stanie sprawy.

Wszystkie wyżej opisane przeze mnie konstrukcje prawne mają jeden zasadniczy cel, mianowicie zwiększyć efektywność egzekucji. Wierzyciel nie ponosi żadnych fiskalnych konsekwencji związanych z podejmowanymi przez Komornika czynnościami, bowiem wszelkie zapytania, opłaty za wnioski są darmowe.

Niezmiennym zostaje natomiast kwestia opłaty egzekucyjnej należnej Komornikowi za wyegzekwowaną należność. Nie jest zatem tak, jak brzmi to w legendzie, że Komornikowi nie opłaca się prowadzić egzekucji alimentów. Nic bardziej mylnego. Opłata egzekucyjna należna od świadczeń wyegzekwowanych na rzecz wierzyciela alimentacyjnego jest identyczna z opłatą przewidzianą dla egzekucji świadczeń innych niż alimenty. Oznacza to, że w przypadku skutecznej egzekucji alimentów Komornik zgodnie z art. 27 ust 1 Ustawy o kosztach komorniczych ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia dla spraw wszczętych po 1 stycznia 2019 roku i 15% dla wszczętych wcześniej. Mechanizm i zasady wynagradzania Komornika za pracę w tym zakresie nie różnią się niczym od innych postępowań egzekucyjnych.

Przeciwnie jednak do świadczeń innych niż należności alimentacyjne zgodnie z art. 1086 § 5 k.p.c. bezskuteczność egzekucji nie stanowi podstawy umorzenia postępowania egzekucyjnego. Oznacza to, że nawet w przypadku, gdy Komornik na danym etapie postępowania egzekucyjnego ustalił, iż dłużnik majątku nie posiada nie będzie miał możliwości zastosowania przepisu działającego wobec innych należności tj. art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., zgodnie z którym brak majątku dłużnika obliguje Komornika do umorzenia postępowania wobec bezskuteczności egzekucji.

Jest to kolejny przykład na to, że praca Komornika w zakresie wyegzekwowania należności alimentacyjnych nie jest ograniczona czasowo, jak również sytuacyjnie. Komornik ma obowiązek bieżącego śledzenia sytuacji majątkowej dłużnika, wysyłania wezwań do zapłaty, aktualizowania zajęć do tej pory nieskutecznych, wzywania do stawiennictwa, dokonywania zapytań drogą elektroniczną- nawet gdy przez dłuższy czas wszystko wskazuje na to, że tego majątku nie ma i wreszcie stosowania instytucji wyjawienia majątku.

Skutecznych narzędzi prawnych przeciwko uporczywym dłużnikom winno być

więcej, większa winna być również nasza świadomość społeczna i potrzeba wysłuchania tych, którzy realia egzekucji widzą w swojej codziennej pracy będąc niejako strażnikami praw przysługujących alimentowanym.  Niezmiennie jako Komornik od lat o to apeluję, nieustanie mając nadzieję, że skuteczność egzekucji alimentów wzrośnie. Wbrew legendzie opłaca się – opłaca się być posłańcem tego, co dzieciom się należy.